Bent u voor of tegen referenda?

tsjok Volgens mij zijn er in Zwitserland regelmatig referenda over belastingen, en werkt dat prima.

Ze hebben er wel een erg lage belastingdruk, maar toch is het een van de fatsoenlijkste, best georganiseerde en gelukkigste landen ter wereld.

Ossu Ik vind een verbod op minaretten nou niet echt fatsoenlijk.

tsjok Verder weet ik niet wat je bedoelt met "allerlei rare belastingen en verhogingen daarvan", volgens mij zijn er niet zo veel rare belastingen in Nederland.

OZB, hondenbelasting, vehoging lage tarief naar 9%, verhoging hoge tarief, dat soort dingen.

tsjok Maar het staat er ook niet aan in de weg. De Zwitserse referenda hebben geen "failed state" veroorzaakt waarbij de overheid door geldgebrek z'n werk niet kan doen.

Ach, uiteindelijk zijn zowel Nederland en Zwitserland zo ongeveer de gelukkigste landen op de wereld, met maar weinig onderling verschil. Je hoeft dus ook niet te verwachten dat we gelukkiger worden als we het Zwitserse model van rijkdom, lage belastingen en bindende referenda zouden overnemen.

Het zal hopelijk niemand verbazen hier, maar ik ben een voorstander van referenda in verschillende soorten. Daarbij kan voor verschillende vormen worden gekozen. Ik beschrijf hier de oplossing die denk ik het meest geschikt is voor de landelijke politiek. Referenda zorgen in mijn ogen voor het stimuleren van de betrokkenheid van de bevolking bij het politieke proces en als de noodzakelijke noodrem rond onvoorspelbare besluitvorming. Verschillen met de oude wetgeving: uitslag van referenda is bindend, slechts beperkte voorwaarden rond opkomst om tactisch thuisblijven te ontmoedigen en geen uitsluiting van wetgeving rond belastingen.

Een belangrijke tekortkoming in onze democratie is de onvoorspelbaarheid van de besluitvorming. Ons meerpartijenstelsel heeft grote voordelen, maar een nadeel is dat geen enkele partij zijn standpunten kan doorvoeren. Voor veel zaken heeft de bevolking nooit in meerderheid gestemd. Het corrigerend referendum is een manier voor burgers om dit te corrigeren. Ook veranderende omstandigheden en nieuwe onderwerpen zorgen ervoor dat wetgeving wordt doorgevoerd waar kiezers nooit voor hebben gestemd.

Voorbeeld: de verhoging van de btw op dagelijkse producten van 6 naar 9 procent stond in vrijwel geen enkel partijprogramma, maar was zo'n beetje het eerste dat het huidige kabinet besloot te doen in de formatie.

Ik ben persoonlijk voorstander van het corrigerende referendum omdat dit de vraagstelling eenvoudig en duidelijk maakt. Er wordt gestemd over de uitkomst van het politieke proces (dus inclusief amendementen, etc.). En de keuze is duidelijk: voor de nieuwe wet of voor de status quo, dit situatie zoals die op dit moment geldt. In het geval van het voorbeeld zou het lage btw-tarief dus op 6 procent blijven. Het initiatief voor het referendum moet altijd vanuit de bevolking zelf komen. De politiek doet wat het moet doen, het maken van wetgeving, de burger kan op de noodrem trappen.

Op lokaal niveau ben ik voorstander van een veel breder mandaat voor referenda zodat burgers veel meer invloed krijgen op de inrichting van hun omgeving, maar daar kan ik wellicht later eens wat over schrijven.

Dwersdriever Maar als je belastingmaatregelen gaat terugdraaien door de uitslag van een referendum klopt de begroting van het kabinet niet meer. Waar ga je dan de gedorven inkomsten van die BTW-verhoging vandaan halen? Ook weer iets dan dan door de bevolking teruggedraaid kan worden?

Het land is binnen de kortste keren totaal failliet als we jouw idee zouden doorvoeren.

remlof En dat bedoelde ik dus met samenhangend beleid. Je kunt niet één belastingmaatregel terugfluiten en dan verwachten dat de rest allemaal kan blijven staan. We hebben nu net een regering met een mandaat ingesteld om een samenhangend pakket beleid te voeren.

Ik blijf twijfelen aan referenda. Ik kan het in de meeste gevallen als weinig anders zien dan het simpelweg beslechten van een meningsverschil. Het gaat niet om onderbouwing, maar om populariteit. De meerderheid heeft nu eenmaal niet altijd gelijk en directe democratie is dus niet het antwoord op alles.

remlof De feiten wijzen simpelweg uit dat dat niet het geval is. Neem Californië waar regelmatig referenda over belastingen zijn:
https://en.m.wikipedia.org/wiki/California_Proposition_30,2012
https://en.m.wikipedia.org/wiki/California_Proposition_55(2016)

En een ander probleem met referenda: wat nou als je het meerdere keren vraagt? Bij die Brexit bijvoorbeeld. Er is vóór gestemd, dat blijkt achteraf een heel problematische keuze. Mag je het de bevolking dan nog eens vragen? En als dan de uitslag andersom is, welk antwoord is dan leidend?

Jan Ik zie niet in waarom dat niet zou kunnen. Omkeerbaarheid van beslissingen is een kernaspect van democratie. Het staat ons ook vrij om te beslissen dat VVD beleid rampzalig is en vervolgens en masse op de SP te stemmen.

mono Oké, hoe vaak gaat er dan een Brexit-referendum komen? Want als het eerst ja is en daarna weer nee, dan kun je er donder op zeggen dat het ja-kamp daarna ook wel weer een poging wil wagen.

mono Maar wanneer leg je je neer bij een uitslag? Een volgens referendum in het geval van bijvoorbeeld Brexit zal ook geen overweldigende opkomst of meerderheid opleveren gok ik, dus wat maakt die uitslag dan doorslaggevend, vraag ik me af.

Oh, wat Jan zegt dus.

mono De feiten wijzen simpelweg uit dat dat niet het geval is. Neem Californië waar regelmatig referenda over belastingen zijn

Californië is dan ook zo goed als failliet.

remlof De regering zou natuurlijk ook kunnen beslissen minder uit te geven. Ik weet het, revolutionair concept, maar het schijnt mogelijk te zijn. Het is in ieder geval aan de regering om de zaken weer passend te maken en daar zijn voldoende beleidsinstrumenten voor. Hetzelfde als nu gebeurt bij tegenvallers waarvoor dekking moet worden gezocht. Het is niet zo dat in het corrigerend referendum het hele belastingstelsel kan worden weggestemd, alleen een wijziging daarin. Spreken over faillissementen is echt een tomeloze overdrijving.