Het zal hopelijk niemand verbazen hier, maar ik ben een voorstander van referenda in verschillende soorten. Daarbij kan voor verschillende vormen worden gekozen. Ik beschrijf hier de oplossing die denk ik het meest geschikt is voor de landelijke politiek. Referenda zorgen in mijn ogen voor het stimuleren van de betrokkenheid van de bevolking bij het politieke proces en als de noodzakelijke noodrem rond onvoorspelbare besluitvorming. Verschillen met de oude wetgeving: uitslag van referenda is bindend, slechts beperkte voorwaarden rond opkomst om tactisch thuisblijven te ontmoedigen en geen uitsluiting van wetgeving rond belastingen.
Een belangrijke tekortkoming in onze democratie is de onvoorspelbaarheid van de besluitvorming. Ons meerpartijenstelsel heeft grote voordelen, maar een nadeel is dat geen enkele partij zijn standpunten kan doorvoeren. Voor veel zaken heeft de bevolking nooit in meerderheid gestemd. Het corrigerend referendum is een manier voor burgers om dit te corrigeren. Ook veranderende omstandigheden en nieuwe onderwerpen zorgen ervoor dat wetgeving wordt doorgevoerd waar kiezers nooit voor hebben gestemd.
Voorbeeld: de verhoging van de btw op dagelijkse producten van 6 naar 9 procent stond in vrijwel geen enkel partijprogramma, maar was zo'n beetje het eerste dat het huidige kabinet besloot te doen in de formatie.
Ik ben persoonlijk voorstander van het corrigerende referendum omdat dit de vraagstelling eenvoudig en duidelijk maakt. Er wordt gestemd over de uitkomst van het politieke proces (dus inclusief amendementen, etc.). En de keuze is duidelijk: voor de nieuwe wet of voor de status quo, dit situatie zoals die op dit moment geldt. In het geval van het voorbeeld zou het lage btw-tarief dus op 6 procent blijven. Het initiatief voor het referendum moet altijd vanuit de bevolking zelf komen. De politiek doet wat het moet doen, het maken van wetgeving, de burger kan op de noodrem trappen.
Op lokaal niveau ben ik voorstander van een veel breder mandaat voor referenda zodat burgers veel meer invloed krijgen op de inrichting van hun omgeving, maar daar kan ik wellicht later eens wat over schrijven.