Deze week was het prinsjesdag, normaal de feestelijkste dag van het parlementaire jaar: met Prinsjesdag kondigt de regering de plannen aan voor het komende jaar. Helaas is er dit jaar veel minder reden tot een feestelijke stemming. De Troonrede was terecht meer ingetogen dan gebruikelijk, omdat grote groepen mensen hun rekeningen niet meer kunnen betalen. Ook een groot deel van de Algemene Politieke Beschouwingen ging over dit thema. In deze nieuwsbrief lees je over dit belangrijke politieke debat; je leest ook over mijn integriteitsnota die recent in de Tweede Kamer is behandeld. En over de nieuwe commissie die het bestaansminimum gaat onderzoeken.
Bestaansminimum onder de loep
Er staat veel op het spel: de relatie tussen burger en overheid is ernstig beschadigd en de bestaanszekerheid staat ernstig onder druk. Ik ben er dan ook blij mee dat er - na lang aandringen van mijn kant - nu eindelijk een ‘commissie bestaansminimum’ is ingericht. Deze commissie gaat onderzoeken of het ‘sociaal minimum’, waar overheidsorganisaties mee rekenen bijvoorbeeld of mensen recht hebben op een uitkering, wel écht voldoende is om van te leven. Sommige mensen zullen denken ‘waarom weet de overheid dat dan niet?’ en ik begrijp die frustratie. Tóch is het goed dat definitie van het bestaansminimum wordt aangepast. Ik denk dat velen in Den Haag zullen schrikken van hoeveel mensen onder dat minimum zitten, omdat ze het gewoonweg niet zien doordat ze in hun eigen bubbels zitten. Ik schreef deze brief aan de commissie.
Prinsjesdag en de Algemene Politieke Beschouwingen
Deze week behandelden we in de Tweede Kamer de miljoenennota. Hierin staan alle plannen voor het jaar 2023. Maar kort voor Prinsjesdag kwam het kabinet met een extra plan voor een prijsplafond om de energielasten voor burgers niet boven een bepaald niveau uit te laten komen. Dit prijsplafond is niet opgenomen in de miljoenennota en het plan zelf is nog niet gepubliceerd.
Er zijn veel vragen over dit nieuwe plan en ik maak mij ernstige zorgen over de uitvoerbaarheid. Waarom lijken groepen zoals kleine bedrijven en mensen met een stadsverwarming vergeten? Deze vragen heb ik gesteld aan de ministers samen met de SP. Het kabinet lijkt dit plan in een weekend te hebben opgetuigd. En ik kan je verzekeren dat er voor zo’n grote compensatiemaatregel veel meer tijd nodig is. Er is een groot risico dat groepen vergeten worden en dat het grootste deel van de energiecompensatie (belastinggeld) naar bedrijven gaat, die veel hogere prijzen in rekening brengen dan in andere EU-landen, en dat het niet bij burgers terecht komt.
Ik heb mensen via twitter gevraagd mij te mailen met hun individuele situatie en waarom het prijsplafond geen oplossing is. In een korte tijd heb ik tal van mails ontvangen die ik onder de aandacht heb gebracht van de minister-president.
In mijn bijdrage heb ik aandacht gevraagd voor de grote opeenstapeling van crises in ons land. Ik vraag het kabinet te regeren, niet reageren. Miljoenen gezinnen en alleenstaanden leven in grote stress: zij doen wat de regering en samenleving van hen verwacht, zij werken fulltime, zorgen voor hun kinderen, helpen anderen en zijn de ruggengraat van de samenleving, maar hun bestaan is constant onzeker geworden. Zij kunnen misschien overleven, maar niet leven. Het sociale contract is totaal kapot. Bekijk hier mijn hele eigen bijdrage aan het debat.
Notaoverleg integriteit bewindspersonen
Onze eerste eigen nota - over integriteit - is deze week ook behandeld in de Tweede Kamer. Nu het vertrouwen in het kabinet tot een historisch dieptepunt is gezakt, zijn strakke regels omtrent de integriteit van bewindspersonen nog belangrijker geworden. Daarom schreven Laurens Dassen en ik een nota met concrete voorstellen voor strengere regelgeving rondom integriteit en lobbyen. Om de essentie van de nota te begrijpen raad ik je aan om dit opiniestuk te lezen. En als je mijn verdediging van de nota wilt zien kun je dat bekijken op mijn YouTube-kanaal.
Tot slot
We beginnen het nieuwe politieke jaar in onzekerheid, met een kabinet dat nog maar weinig vertrouwen van de burger heeft. Dat is extreem zorgelijk. Toen ik deze week van de Tweede Kamer naar de Troonrede liep was het verschil tussen de sfeer buiten en binnen in de Schouwburg levensgroot. Dit zie ik ook bij gesprekken, werkbezoeken en de vele mails die ik van jullie en anderen ontvang over de angst en onzekerheid: honderdduizenden gezinnen kunnen niet rondkomen en dat aantal groeit heel hard. We zitten in een grote bestaanszekerheidscrisis. In de grondwet staat beschreven dat de regering zorg hoort te dragen over de bestaanszekerheid van haar inwoners. Zoals u weet zet ik mij daarvoor in. Er ligt intussen een grondwet op mijn kantoor: een gebroken versie van porselein. U mag zelf de symboliek hierbij bedenken!
