tsjok Die schulden staan nu dus op de balans van de ECB, die in feite schuld uit het economisch verkeer onttrekt, waardoor dit de rendementen verlaagt op de schulden die private partijen nog wel kunnen aankopen. Minder aanbod van schuld, gelijkblijvende vraag, dus dalende prijzen. Als de ECB veel schulden heeft van een land/bedrijf, dan heb je dus een afgeknepen markt voor staatsschuld.

Stel dat een land 100 miljard aan schuld heeft en de ECB hangt 30% over naar de ECB-balans, dan hou je nog 70 miljard vrij verhandelbaar schuldpapier over, waardoor het in elk geval liquide is (elke dag zal er wel een transactie plaatsvinden waardoor je de markt kunt waarderen). Zou de ECB nu verder gaan, dan kun je op een gegeven moment in de situatie terecht komen dat meer dan de helft van de uitstaande schuld niet verhandelbaar is en het daarmee ook lastiger is dit te prijzen. Zeker als de ECB in een economische situatie met minder uitgeschreven schuldpapier nieuwe opkoopprogramma's zal aankondigen, dan heb je kans dat de ECB een groot deel van de nieuwe schuld opkoopt. Het verliest z'n kracht en doordat de zwakke landen al een groot deel van de staatsschuld bij de ECB hebben staan is het beleid wat alleen nog werkt voor sterke landen, als die nieuw schuldpapier aanbieden.

Om een doembeeld te geven: de centrale bank van Japan (BoJ) heeft 101% van het bruto nationaal product van Japan in eigendom, dus in feite is het een land waar de centrale bank (plat gezegd) assets ter waarde van het hele land heeft opgekocht. Simpel gezegd, zulke centrale banken kopen zoveel schuldpapier op dat ze de facto de yields bepalen, want ze zijn prijszettend geworden.

      remlof

      ook dat is nog niet zo duidelijk. Er gaat toch iets van een recessie aankomen helaas en wat voor 'wapens' heeft de ECB dan nog? Erg doordacht lijkt deze stap me nog niet.

        GSbrder

        Ik ga dit nog eens goed doorlezen want snap er nog geen reetje van.

        Maar op deze manier creëer je toch een enorme bubbel? Schulden laten oplopen, geld weggeven. Wanneer er een crisis komt heb je toch enorme problemen? Of denkt men dat er nooit een crisis komt en zijn de historische conjuncturen verleden tijd?

            Het heeft net zo goed ook met onszelf te maken. Nederland en Duitsland hanteren nu een ijzeren begrotingsdiscipline. Daardoor is het voor bijv. pensioenfondsen moeilijker om het geld in staatsobligaties te beleggen. Dan hebben ze dus de keus om hetzij riskanter te beleggen, hetzij het geld op een spaarrekening te zetten. Maar veel geld riskant beleggen mag vaak niet vanwege bepaalde wetgeving.

            En dan kan de ECB dus doen wat ze willen maar het gewenste effect komt er niet.

            Maar dat is dus niet per se de schuld van de ECB. Als overheden per se niet willen lenen en investeren terwijl ze er geld op toe krijgen, en vermogensbeheerders per se willen sparen ipv. investeren terwijl ze ervoor gestraft worden...

            De zuidelijke lidstaten met hun enorme staatsschulden hebben een flinke inflatie van de euro nodig, anders kunnen ze de rente over die schulden niet meer ophoesten. Dat gaat ten koste van de sterke eurolanden, waaronder wij. Dit hele systeem is nu 17 jaar oud en zoals verwacht onhoudbaar op deze manier.

              Porta hier zit wel een kern van waarheid in. De financiële systemen van de verschillende eurolanden lopen eigenlijk te ver uiteen om onder één centrale bank te kunnen functioneren. De op de pof levende (zuidelijke) landen en de financieel duurzaam beleid voerende (noordelijke) landen liggen zo ver uiteen dat je met een beleid dat het midden van die twee werelden opzoekt altijd beide einden in de problemen brengt.

                  janneke141

                  Yup en daar gaan wij enorm voor bloeden. Dat doen we nu al. Een land als Frankrijk heeft maling aan Brussel maar wij lopen altijd braafjes in de pas. Daar gaan we op een dag heel veel spijt van krijgen. De monetaire unie kan nooit bestaan zonder een politieke unie. Stop ermee dus op deze manier, terug naar de EG zou ik zeggen.

                      Porta Op naar een politieke unie zou ik zeggen.

                      En gelukkig is dat ook de consensus in Brussel.

                        janneke141 financieel duurzaam beleid voerende (noordelijke) landen

                        Er is niks duurzaams aan hoe m.n. Duitsland niet investeert en het achterstallige onderhoud overal in het land alsmaar laat oplopen.

                        En dat is niet alleen mijn mening, maar volgens mij die van iedereen, van de Europese Commissie tot Trump tot het IMF.

                            Ossu

                            In het wegennet zijn ze flink aan het investeren. Tot vervelens toe 😄.

                            Overigens zouden ook de Duitsers nog wel wat meer mogen sparen. Hun pensioensysteem is niet direct briljant opgezet meen ik en de vergrijzing gaat flink toeslaan. Dus die krijgen het nog wel zwaar de komende decennia. Dan kan je beter nu een buffer opbouwen.

                            • Ossu replied to this.

                                Porta

                                de EU is een volstrekt logisch gevolg van de ook al zeer politieke EG. Er is eigenlijk ook geen erg hard onderscheid te maken tussen beide.

                                  Duke In het wegennet zijn ze flink aan het investeren. Tot vervelens toe 😄.

                                  Dat je veel last hebt van wegwerkzaamheden komt vooral door de manier waarop het gebeurt. Langdurige werkzaamheden door het MKB ipv. een snelle klus, gauw even in het weekend gedaan door een grote aannemer. Het wil niet zeggen dat er daadwerkelijk zo veel wordt geïnvesteerd.

                                  Overigens zouden ook de Duitsers nog wel wat meer mogen sparen. Hun pensioensysteem is niet direct briljant opgezet meen ik en de vergrijzing gaat flink toeslaan. Dus die krijgen het nog wel zwaar de komende decennia. Dan kan je beter nu een buffer opbouwen.

                                  Dat sparen hoeft niet op een spaarrekening. Sterker nog: dat is helemaal niet zo verstandig. Want uiteindelijk verzorgen bankrekeningen met spaartegoeden geen bejaarden - dat doen mensen en productiemiddelen, waarin geïnvesteerd moet zijn. En daar hapert het nou net.

                                    Ik bedoel uiteraard ook geen spaarrekening. Maar veel eerder het terugdringen van de staatsschuld zodat ze straks een buffer hebben wanneer de grijze golf echt toeslaat.
                                    Duitsland kan dat nog. Frankrijk en Italië krijgen grotere problemen...

                                    Ossu M.b.t. de infrastructuur geef ik je wel gelijk inderdaad. Investeringen in (functionele) infrastructuur zijn het probleem ook niet voor een duurzaam huisboekje. Het verschil tussen Duitsland en bijvoorbeeld Frankrijk zit dan ook niet daar, maar in de veel grotere (want linksere) overheid, het eindeloos subsidiëren van ten dode opgeschreven sectoren en mensen op te lage leeftijd laten stoppen met werken - in zijn algemeenheid gewoon een veel te lage productiviteit. Er wordt in die landen gewoon te weinig geld verdiend om de overheidsuitgaven overeind te houden en nu wordt aan Nederland en Duitsland gevraagd of we dat probleem even op willen lossen. Zo werkt dat natuurlijk niet helemaal.

                                      Als ik het goed begrijp is er dus eigenlijk teveel geld die men aan de straatstenen niet kwijt kan. En voornamelijk bij particulieren die stug door blijven sparen i.p.v. investeren. Maarja is dat geen kip-ei effect? De lonen blijven achter, prijzen van consumptiegoederen en woningen stijgen en de stabiliteit in de wereld leeft onder een continue dreiging door alle incidenten en politiek gewauwel. De schaarste zit hem nu volgens mij vooral in voldoende arbeidskrachten in verschillende sectoren en in woongelegenheid, dat geeft ook geen florisant toekomstbeeld. Dan kan je al het geld van de wereld hebben maar klaarblijkelijk los je daar nog niet huidige problemen mee op.

                                      Misschien wordt dat wel de volgende crisis wanneer de vergrijzing straks op zijn hoogtepunt is. Teveel vraag naar goederen en diensten maar te weinig capaciteit om dat te kunnen leveren.

                                      • Duke replied to this.

                                        Tem

                                        dat zou best kunnen inderdaad.

                                          Tem Ik wil hier al een tijdje op reageren maar hou me steeds in omdat ik het fijne er niet van afweet. Tegelijkertijd hebben economen volgens mij ook geen enkel idee wat de daadwerkelijke langetermijneffecten zullen zijn (en anders wil ik ze graag spreken), dus dan kan ik ook wel mijn mening geven.

                                          Ten eerste is het zo dat dit beleid van Draghi in het begin als zeer controversieel te boek stond. Niemand die wist wat er zou gebeuren als de rentestand voor langere termijn onder nul (dat werd een beetje als magische grens gezien) zou zakken. Wat die effecten zijn weten economen (volgens mij) nog steeds niet, behalve dat het systeem er niet direct van instort en het de investeringen een beetje aanwakkert. Voor alle betrokken instituties die met geopolitiek te maken hebben (ECB, Fed in Amerika etc.) dus geen reden om er mee op te houden.

                                          Tegelijkertijd vraag ik me af of we ons nu niet op een zogezegd duister pad begeven. NRC stelde in haar analyse dat Draghi feitelijk geen andere keuze had dan deze ‘bazooka’ opnieuw afschieten omdat hij dat sinds de euro-crisis altijd heeft gedaan. Toen zat de euro in een vertrouwenscrisis en moest er wat gebeuren, dus heeft de ECB toen de controle op zich genomen.

                                          Geopolitiek gezien was het een goeie zet, want het redde de EU en de euro, maar het gevolg is dat we onze laatste stok achter de deur hebben gebruikt en niemand die weet wat we nu moeten doen bij een volgende vertrouwenscrisis.

                                          Dat is volgens mij ook een belangrijke; we hebben het nu over hoe we straks de rente niet meer kunnen verlagen om de investeringen aan te wakkeren als we in een crisis, maar het vertrouwen van beleggers in de economie is nog steeds zo fragiel dat ze
                                          bij de volgende crisis van de ECB zullen verwachten dat die weer met een oplossing komt. Terwijl dat eenvoudig weg dus niet meer kan. En dan heb je pas een echte crisis.

                                          Wat de ECB feitelijk heeft gedaan is het vertrouwen dat beleggers en economen in haar als institutie hebben gebruiken om de rente kunstmatig laag te houden. Dus nu zitten we in een situatie waar we een hele lage rente hebben maar mensen tegelijkertijd best bang zijn om te investeren, en actieve bemoeienis van de ECB nodig hebben om überhaupt nog te kunnen functioneren.

                                          En nogmaals, ben geen monetair expert, maar volgens mij zijn alle monetaire theorieën (niet dat die overigens allemaal fantastisch waren) het afgelopen decennium uit het raam gegooid ten faveure van geopolitieke motieven.

                                              Tem Nou ja, zolang de ECB gesteund wordt door de voltallige EU is er niet zoveel aan de hand. Dan doen we in feite hetzelfde als er al 20 jaar lang in Japan aan de hand is en tussen 2008 en 2013 grof werd ingezet door de Fed. Grootste verschil is natuurlijk dat de ECB geen federale support heeft van een fiscale unie, maar er op deze manier aan garantiearbitrage wordt gedaan. Zolang landen als Nederland en Duitsland de ECB steunen en impliciet of expliciet goedkeuring verlenen aan de QE van Draghi, dan is het net zo zeker als wanneer DNB of de Deutsche Bundesbank aan obligaties zouden inkopen. Dat DNB of de Bundesbank via de ECB nu ook obligaties opkopen van Zuid-Europese landen is lekker voor de munteenheid, maar niet zo goed nieuws als de ECB deze garanties weer wil offloaden. Ik zie dan ook niet zo snel een verlaging van de schuldenlast die de ECB heeft en bij een fragiele Unie, zelfs in een sterke economie, wordt het lastig afbouwen.