Falco Zal kijken wat ik er van kan bakken. De casus van Italië vond ik ook interessant en dan vooral het onderzoek van Ruben Durante (is misschien ook wel enigszins overdraagbaar naar Nederland met de komst van pulp TV en Telekids voor de jeugd in de jaren '90).
https://www.washingtonpost.com/politics/2019/07/18/junk-television-promoted-populist-politics-long-before-fox-news-trump/
https://www.washingtonpost.com/business/2019/07/20/how-trashy-tv-made-children-dumber-enabled-wave-populist-leaders/
https://www.ft.com/content/0eee3338-7928-11ea-9840-1b8019d9a987
Tegelijkertijd is dat (het aanbod; van commerciële televisie tot sociale media) maar één kant van het verhaal. Het niveau en de lengte (duur) van het onderwijs doet er ook toe en ook welke vaardigheden je daar aan leert, waaronder lezen en kritisch denken (itt andere landen wordt het onderscheid tussen HBO en WO hier in Nederland strikt bewaakt door de rechtse partijen). Italië, net als Nederland, heeft een vrije grote groep laagopgeleiden. Ik denk dat een land als het Verenigd Koninkrijk beter gepositioneerd is op dat vlak (het onderwijssysteem, de selectiemomenten, het curriculum) om de populistische storm te keren en om te buigen.
Niet in de laatste plaats is van belang dat zaken als migratie en ontwikkelingssamenwerking hier nooit populair zijn geweest. NIPO enquêtes uit de jaren '60 lieten al zien dat het merendeel van de Nederlanders weinig zag in ontwikkelingshulp (deels doordat, en dat is alleen maar erger geworden, men de bedragen enorm overschat; men denkt 3.6% van het BBP, wil 2.4%, het is feitelijk 0.5%). In zekere zin spelen de geliberaliseerde media (commerciële televisie, de van het arbeiderszelfbestuur afgestapte kranten) in op een al lang bestaande behoefte. De populistische Telegraaf is per slot van rekening al heel lang de grootste krant van Nederland.
De begintijd van het internet is in deze heel fascinerend. Een initiatief als De Digitale Stad werd al snel gekaapt door extreem-rechts. Of de column van Leo Derksen. Weggestuurd bij De Telegraaf, ging door op het internet, het liep storm. Moest in 1996 van zijn provider stoppen.