Europese Politiek

Er komt weer een nieuwe Europese instantie aan. De oorspronkelijke naam, Europese Arbeidsautoriteit, klonk nog wel indrukwekkend, maar bevoegdheden krijgt het Europees Arbeidsagentschap niet. Wel een budget van 50 miljoen en er komen nieuwe baantjes.

De EU-ministers van Sociale Zaken hebben donderdag groen licht gegeven voor de oprichting van een Europees Arbeidsagentschap (ELA). Die naam vinden zij in meerderheid beter dan de eerder voorgestelde Europese Arbeidsautoriteit, omdat de rol van de dienst beperkt is tot het ondersteunen van de lidstaten.

Het agentschap moet ervoor zorgen dat de nationale inspecties niet langs elkaar heen werken, met name bij grensoverschrijdende arbeid. Het gaat risicoanalyses maken, zorgen voor betere uitwisseling van gegevens en bemiddeling bij conflicten tussen landen. Het tot de orde roepen van bedrijven die de regels overtreden, blijft in handen van de lidstaten.

De Europese Commissie stelde in maart voor dat er vanaf volgend jaar zo'n 140 man komen te werken bij de nieuwe dienst. Die zou in 2023 op volle kracht moeten draaien met een jaarlijks budget van 50 miljoen euro. De deelname van lidstaten aan de meeste activiteiten is vrijwillig. Waar het agentschap wordt gevestigd, moet nog worden bepaald.

EU-commissaris Marianne Thyssen (Werk en Sociale Zaken) is blij met de goedkeuring. ,,Een groot stuk van de puzzel om de eerlijkheid van de interne markt te versterken.'' Zij valt volgens haar woordvoerder niet over de naamswijziging.

Minister Wouter Koolmees vind de oprichting ,,grote winst. Inspecties van landen gaan beter met elkaar samenwerken om bijvoorbeeld arbeidsuitbuiting tegen te gaan. Ik denk dat het een goede stap is in het socialer en veiliger maken van Europa.''

De lidstaten, het parlement en de EC moeten nog onderhandelen over de uiteindelijke wetstekst. De bevoegde commissie van het Europees Parlement stemde vorige maand in met de oprichting van een Europese Arbeidsautoriteit. PvdA-Europarlementariër Agnes Jongerius zei toen daarin een zwarte lijst voor frauderende bedrijven en een rol voor sociale partners in het bestuur van de organisatie te missen. Vakbond FNV sprak eerder van een ,,tandeloze tijger’’.

Het terrorisme-argument wordt binnen de EU uit de kast getrokken om de privacy verder aan te tasten. Nederland steunt het niet, maar zal er wel aan moeten voldoen.

Opsporingsautoriteiten uit EU-landen krijgen toestemming om digitaal bewijsmateriaal in strafzaken rechtstreeks op te vragen in andere lidstaten zonder tussenkomst van justitie in dat land. De EU-ministers van justitie hebben daar vrijdag in meerderheid mee ingestemd, ondanks verzet van minister Ferd Grapperhaus, zijn Duitse collega en vijf andere ministers. Grapperhaus bracht zijn ,,ernstige zorgen'' over en steunde het voorstel niet.

Internetbedrijven waar aanklagers gebruikersgegevens opvragen worden verplicht binnen tien dagen, of in noodgevallen binnen zes uur, de gevraagde elektronische data aan te leveren. Voorstanders achten dat nodig om bijvoorbeeld terrorisme tegen te gaan.

Het gaat bijvoorbeeld om mail-, Twitter- en Whatsappberichten of het achterhalen van een IP-adres. Internetproviders die niet meewerken kunnen een boete van tot 2 procent van hun jaaromzet krijgen.

Nederland deelt de ,,onmiskenbare behoefte'' voor soepeler uitwisseling van informatie, maar vindt dat in dit voorstel de rechten van verdachten of andere betrokken onvoldoende worden gewaarborgd. Grapperhaus wil in ieder geval op de hoogte worden gesteld als een bedrijf in Nederland wordt verplicht gegevens over te dragen, maar dat is in het voorstel niet bindend geregeld. De voorstanders vinden dat EU-landen elkaar onderling moeten vertrouwen.