Ossu
Ik denk dat je dit wel afzonderlijk dient te zien van auteursrechtelijke kwesties. Daar betreft het, in geval van piraterij, vrij evidente gevallen van inbreuk, met rechthebbenden die tegenwoordig via reguliere rechterlijke kanalen hun rechten kunnen doen handhaven.
Bij de verspreiding van "fakenews" en complottheorieën is er geen rechthebbende die in zijn rechten wordt geschonden. Er zijn geen kanalen buiten het platform beschikbaar om dergelijke (klaarblijkelijk) schadelijke content te weren. Ook is de "inbreuk" veel minder evident, want handhaving sowieso al bemoeilijkt. Hoe zeker moet je zijn van de waarheid voor je iets als nepnieuws kan bestempelen? Hoe ongefundeerd moet een theorie zijn om als complottheorie te worden aangemerkt?
Ik beschouw dit dus als een losstaand probleem ten opzichte van andere problemen die samenhangen met de digitalisering van de maatschappij (piraterij, wraakporno, etc.). Hier gaat het volgens mij specifiek om de vraag wie welke verantwoordelijkheid dient te dragen voor de verspreiding van maatschappelijk ontwrichtende content als nepnieuws en complottheorieën.
Aanvankelijk rustte die verantwoordelijkheid volledig bij de gebruiker: ik ging er, kennelijk met veel andere naïevelingen, vanuit dat er bij de gebruiker die zulke content post wel enige correctie plaats zou vinden door medegebruikers. In het geval van politici of publieke figuren nam ik aan dat er ook electorale- of publieke gevolgen zouden zijn. Het tegendeel bleek waar: individuele gebruikers creëerden (door de algoritmen?) hun eigen complotbubbeltje, electoraal blijkt het een redelijk vatbare strategie, en ook als uitgerangeerde Zappelin-rapper kun je je carrière een volledig nieuwe impuls geven. Gevolg van dit alles? Een aanzienlijk gedeelte van de bevolking dat in een volledig losstaande realiteit leeft, waarin men (volledig ongefundeerd ) overtuigd is van het feit dat we worden geregeerd door een stel satanistische shapeshiftende hagedissen die kinderbloed drinken.
Nu kunnen we de verantwoordelijkheid bij de platformen zelf leggen, wat in pragmatisch opzicht aanvankelijk de meest eenvoudige en elegante oplossing lijkt (want geen lastig te formuleren - mogelijk internationale - regelgeving nodig, "snel" effect), maar de facto neerkomt op ondermijning van democratische controlemechanismen.
Alternatief is de staat meer inmengen door (kaderstellende) regelgeving op te stellen. De platformen vormen namelijk zo'n belangrijk deel van de hedendaagse communicatiemiddelen, en zullen een steeds groter deel daarvan uit gaan maken, dat we m.i. niet maar zomaar aan kunnen blijven komen met het "Ja, maar privaat bedrijf"-verhaal. Ik zou echter geen idee hebben hoe dergelijke regelgeving eruit zou moeten komen te zien. Want je loopt nog steeds tegen kwalificatievraagstukken aan. Daarbij ga je, door deze weg te kiezen, nadrukkelijk wél in het VVMU-verhaal roeren.
Eens wijs man vertelde me in het Discordkanaal ooit "regeren is vooruitkijken", en als ik dat doe zie ik dit probleem niet zomaar verdwijnen. Er moet dus "iets" gebeuren, maar ik zou zo niet weten wat.