Ik vind zo'n FSV-systeem maar een moeilijk geval. Van de ene kant spreekt het redelijk voor zich dat je iets dergelijks nodig hebt omdat de Belastingdienst nu eenmaal geen 13 miljoen aangiftes kan nalopen dus dat er op een of andere manier een prioriteitenlijst wordt samengesteld is wel te verklaren.
Maar als je zo'n lijst gaat maken dan springen er een paar vragen in het oog die je moet kunnen beantwoorden voordat je eraan begint (en als dat voor aanvang van de FSV al gedaan is, dan hebben ze de antwoorden tot nu toe in elk geval verstopt):
- Volgens welke criteria kom je op die lijst, en als direct gevolg: hoe voorkom je dat statistische indicatoren een discriminatoir karakter krijgen?
- Wanneer kom je er weer af?
- Mag een burger weten dat hij op de hitlist staat? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke informatie ga je dan verstrekken en hoe voorkom je dat duizend Frieks de Belastingdienst kapotwobben?
- Welke rol spelen de algoritmes en welke rol is er voor de menselijke beoordeling weggelegd?
- Wie controleert de samenstelling van de lijst? Doet de Belastingdienst dat zelf, of moet dat extern liggen?
Allemaal vragen die bijzonder lastig te beantwoorden zijn. Ik kan me overigens niet aan de indruk onttrekken dat een groot deel van deze ellende veroorzaakt wordt doordat ons belastingstelsel veel te ingewikkeld geworden is. Dat maakt fraude makkelijker, controle lastiger, en het onderscheid tussen een foutje, nalatigheid en opzet/grove schuld ook steeds moeilijker te maken. Dus misschien moeten we óók maar eens aan de andere kant beginnen, en het fiscale stelsel wat minder gaan gebruiken om politiek mee te bedrijven.
