Radar-undercoveractie toont wanpraktijken woningmarkt
Makelaars krijgen bij het verkopen van een woning vaak een bonus over het bedrag dat overboden wordt. Dat blijkt uit onderzoek van Radar. Makelaars zetten een woning bewust onder de taxatiewaarde in de markt zodat er veel belangstelling is en consumenten tegen elkaar opbieden. Hierdoor slepen zij er een maximale bonus uit naast de courtage die ze al vragen. Radar ging undercover bij 11 makelaars en ontdekte ook dat veel makelaars elkaar huizen toespelen en onderling onderhandelen over biedingen. Vereniging Eigen Huis spreekt van gebrek aan ethiek en moraal besef bij makelaars.
Radar bezocht de aankoopmakelaars in Arnhem, Den Bosch, Den Haag, Haarlem en Utrecht. De makelaars klappen uit de school en vertellen dat een huis bewust laag in de markt wordt gezet: “Dan krijgen ze gewoon 1 procent over de totale koopsom en nog eens 10 procent over datgene wat boven de vraagprijs zit”, zegt een makelaar. Radar ontdekte ook dat makelaars elkaar informatie toespelen over beschikbare huizen in een gezamenlijke whatsapp-groep. Ook zetten ze de woningen in een onderlinge database voordat alles op Funda komt. Hierdoor hebben makelaars een grote voorsprong op de consument en staat iemand zonder aankoopmakelaar buitenspel.
Gedragscode wordt niet nageleefd
Bijna alle makelaars die Radar bezocht zijn lid van de Nederlandse Vereniging voor Makelaars (NVM), de grootste branchevereniging van makelaars. NVM-makelaars moeten zich houden aan een erecode en mogen zich niet schuldig maken aan oneerlijke concurrentie. Makelaars lijken hun eigen gedragscode dus niet na te leven. Cindy Kremer, directeur van Vereniging Eigen Huis, reageert: "Als je het vergelijkt met de aandelenmarkt dan is het handelen met voorkennis strafbaar. Op de woningmarkt kan dit allemaal.”
Radar hoorde ook dat aankoopmakelaars onderling informatie uitwisselen over biedingen van klanten. Zo vertelt een makelaar: “We bellen vaak nog even met de makelaar die verkoopt, en daar rolt altijd wat informatie uit die nuttig kan zijn.” Een andere makelaar klapt ook uit de school: “Ik krijg dan te horen dat mijn voorstel goed is, maar als ik er dan een beetje bij doe, dat ik de woning dan zeker heb.”
Cindy Kremer: “Er is een groot gebrek aan zelfregulering en toezicht waardoor het mogelijk is dat deze praktijken op deze schaal plaatsvinden. Er is een groot grijs gebied wat er kan en wat er mag. Het lijkt of het belang van de makelaars boven het belang van de klanten staat.”
Reacties uit de politiek
Tweede Kamerleden reageren fel op de verborgen camerabeelden van Radar. Kamerlid Pieter Heerma (CDA): “De schaarste op de woningmarkt brengt kennelijk het slechtste in sommige makelaars naar boven, waar de kopers de dupe van worden en de markt nog slechter van gaat functioneren. Er is meer transparantie en handhaving op dit soort misstanden nodig."
Tweede Kamerlid Henk Nijboer (PVDA) noemt het biedsysteem één grote janboel en wil dat de minister ingrijpt: "Het komt voor dat makelaars als de bieding is gesloten alsnog laten overbieden of een bevriende makelaar inseinen. De PvdA wil dat strafbaar stellen. Biedingen moeten altijd eerlijk verlopen. Ook wil de PvdA dat bouwtechnische keuringen en het voorbehoud van financiering niet meer als concurrerende voorwaarde wordt gebruikt.”
Daniel Koerhuis (VVD) wil dat het biedingsproces transparant wordt en pleit voor een onafhankelijk tuchtrecht.