8 oktober 2018
Sommige kwesties zijn minder ingewikkeld dan ze lijken – of worden gemaakt. In sommige kwesties wordt de waarheid anders voorgespiegeld dan ze feitelijk is, ook al ziet iedereen dat er een loopje mee wordt genomen. In sommige kwesties slaagt de illusionist erin voldoende steun te verwerven voor zijn lezing van de waarheid en weet hij zichzelf neer te zetten als een visionair die ver voorbij de ogenschijnlijke realiteit een stip op de horizon zet en een toekomst schetst die voor iedereen, en niet alleen voor een paar belanghebbenden, glorieus zal zijn. In sommige kwesties, de zaak-dividendbelasting bijvoorbeeld.
Vrijdagmiddag lichtte premier Rutte tijdens zijn persconferentie de gevolgen toe van het besluit van Unilever om de activiteiten niet in Rotterdam te concentreren.
Wanneer Rutte zijn heroïsche eenmanskruistocht tegen de dividendbelasting inderdaad, zoals hij steeds beweerde, had gevoerd ten behoeve van het algemene investeringsklimaat, had hij kunnen volstaan met de mededeling dat zich een tegenslag had voorgedaan, maar dat dat geen reden was voor een koerswijziging. Dat deed Rutte niet. Het slechte bericht van ceo Paul Polman was, zei hij, aanleiding voor een ‘heroverweging’. Die zal ertoe leiden dat de dividendbelasting gewoon blijft bestaan. Daaruit volgt logischerwijze dat het hele dividendcircus van het afgelopen jaar maar één doel had: de buitenlandse aandeelhouders van Unilever namens de Nederlandse belastingbetaler een fraai en duur cadeau overhandigen.
In het woord ‘heroverweging’ lag de erkenning dat Unilever, en Unilever alleen, achter het dividendplannetje zat. En dat Rutte, de voormalige werknemer van het bedrijf, dat er even doorheen moest jassen, eerst bij de nieuwe coalitiegenoten en daarna in de Kamer.
Dat was geen fijne figuur. En dus was het vrijdag tijd voor de Grote Magische Verdwijnshow van Magic Mark the Master Illusionist. Die ging zijn nieuwste truc laten zien, de verdwijning van het spook van de dividendbelasting – een goochelspektakel waarbij vergeleken de verdwijning van Halbe Zijlstra amateurwerk was. Het móést lukken en falen was geen optie, anders zou het spook de goochelaar weleens bij de strot kunnen pakken en kunnen wurgen.
Magic Mark probeerde het hooggeëerd publiek af te leiden door als een hypnotiseur steeds maar ‘heroverwegen’ te zeggen. En toen, tegen het eind, toen iedereen bijna in slaap was gevallen, sprak hij de toverformule uit die het spook moest doen verdwijnen. ‘Wij leggen het hele pakket op de zeef. De vennootschapsbelasting, de lastenverlichting voor het mkb, heel veel kleinere maatregelen, de afschaffing van de dividendbelasting’. In die volgorde.
Kleinere maatregelen, en als laatste de allerkleinste, een bijna onzichtbare correctie. Magic Mark maakte het spook van de dividendbelasting zo klein, dat je hem bijna niet meer zag. Hij was nog niet helemaal verdwenen, maar veel scheelde het niet. Het kwam me voor als een tamelijk wanhopige poging de feiten te verdraaien.
Wanneer Rutte hiermee wegkomt, mankeert er iets aan onze democratie. Je wilt geen premier die zich voor het karretje van een multinational laat spannen en die daarover liegt. Je wilt geen premier die de waarheid manipuleert onder het mom van oprechtheid en ‘dingen die noodzakelijk zijn’. Je wilt geen premier die het wantrouwen naar het hart van de regering haalt.
Magic Mark moet zelf worden weggegoocheld.