Het Nederlandse systeem van levenslang is echt kapot. Sinds 2017 bestaat de procedure waarin na 27 jaar een heroverwegingsmoment plaatsvindt. Inmiddels is aan drie tot levenslang veroordeelden gratie verleend, elke keer met de boodschap van de minister dat manieren om zich daar tegen te verzetten uitgeput waren. Wat zie je nu? OM en rechters omzeilen het probleem door geen levenslang meer te eisen of op te leggen, maar in plaats daarvan straffen en maatregelen te stapelen zodat iemand geen gratie kan krijgen na 27 jaar.
Twee weken geleden werd Donny M. veroordeeld tot 25 jaar, TBS én een gedragsbeïnvloedende maatregel waardoor hij feitelijk nooit meer vrij zal zijn. Vandaag kreeg John S. zelfs 30 jaar en TBS. Het OM was in die zaak in hoger beroep gegaan tegen de veroordeling tot levenslang van de rechtbank, omdat ze het risico dat S. vrij zou komen onacceptabel vonden.
Volgens mij staan we als maatschappij voor een keuze: of we slaan het EHRM in de wind en handhaven de levenslange straf, of we schaffen hem de jure én de facto af. Nu leidt de angst dat iemand wellicht vrij kan komen tot een onofficieel levenslange straf waar ook geen gratiemogelijkheid in bestaat maar ook geen uitzicht op vrijheid is.
John S. is nu 40. Hij mag straks op 68-jarige leeftijd beginnen aan een behandeling om terug te keren in de maatschappij die minstens nog een jaar of tien zal duren, als het niet langer is.