Eur Ons systeem is niet gemaakt voor grote dominerende partijen met spilfunctie? Wat was de rol van het CDA/PvdA precies de afgelopen zestig jaar volgens jou dan?
Excuses voor de late reactie;
Naar mijn idee, simpel gezegd, was Nederland lange tijd een driestromenland. Daarin had het CDA en voorheen KVP wel een centrale rol maar het beleid was grosso modo een mengeling van alle drie de stromingen. Het CDA was niet twee keer zo groot als elke andere rivaal (zoals vvd nu).
Onderzoeken naar het type kapitalisme (Hall, Soskice) of welvaartsstaten (Esping-Andersen) typeerden Nederland vrij consequent als een mengeling tussen de Noordse, Continentale en Angelsaksische benaderingen in. Dat is niet voor alle landen zo: Duitsland was en is bijvoorbeeld vrijwel uitsluitend een Continentaal/Conservatief systeem. Dit geldt zowel voor de opbouwfase als de latere beleidsmatige remmingen op de welvaartsstaat.
De reden dat ons systeem minder goed werkt in het geval van één dominerende factor ligt in het ontbreken van checks and balances (die je bij traditionele meerderheidstelsels duidelijk wel hebt). De tegenmacht van de andere stromingen valt weg, en ook is er dankzij de christendemocratische invloed altijd een schemergebied geweest tussen het publieke en private domein. Ook dat wordt gevaarlijk in het geval van één dominerende actor die de lakens uit deelt, altijd in de regering zit en weet hoe de kanalen werken. Veel van de tegenmachten zijn bovendien ongeschreven regels (ooit was de twijfel van de PvdA al voldoende voor aftreden door CDA ministers); je ziet nu al dat de vertrouwensregel wordt opgerekt en uitgetest. Als het kan, dan mag het. Ik denk inderdaad dat ons systeem niet gemaakt is voor één grote partij, en ik denk ook dat Troelstra en Savornin Lohman daar niet aan dachten toen de evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd.