Na wat gedachtenkronkels denk ik dat een fusie of althans een samenballing van progressieve krachten een goede zaak zal zijn.
Je zou kunnen betogen dat dit principes doet verwateren (kom ik later op), maar politiek draait ook om machtsvorming en niet alleen getuigenispolitiek. Die machtsvorming is niet louter een kwestie van de cijfertjes bij elkaar optellen, het is tevens een niet te onderschatten voordeel wanneer je als grootste oppositiepartij in het Journaal komt, debatten mag beginnen en ga zo maar door. Wil je bovendien het binnenwerk van Nederland bemensen (hier een sterk voorbeeld) dan is samenballing van krachten onontbeerlijk, in plaats van je uit elkaar te laten spelen door anderen. Het is geen goede zaak dat van de drie oorspronkelijke stromingen er maar één over blijft. Rutte begreep het belang al toen hij in 1990 een speech hield en het CDA wilde kraken (bron, pagina 1 en 2 in het bijzonder).
Hoe Nederland liberaal-blauw kleurde
Baantjes in de polder
In tien jaar tijd heeft de VVD van Mark Rutte een onuitwisbaar stempel op de Nederlandse samenleving gedrukt. Dankzij enkele cruciale benoemingen is het de liberalen gelukt hun beleid tot in de haarvaten van de samenleving door te voeren.
https://www.groene.nl/artikel/baantjes-in-de-polder
In plaats van deze veiligheidssector, zou men hier ook kunnen denken aan de toeslagenaffaire en het stelsel van ambtenaren. Macht en invloed is niet perse iets vies en heb je juist nodig als - met enige overdrijving - een constructieve stem wilt geven aan dat wat geen stem heeft. De homo's, de vluchtelingen, het milieu, 'de arbeider' (de arbeider in een goedkoop huisje is het eerste slachtoffer van een slecht milieu, zie Tata Steel).
De PvdA was in 2012 helaas zo onverstandig om even vluchtig een financieel akkoord in elkaar te timmeren (ging in recordtempo), en waar de conservatieve Dijsselbloem en de nu ontmaskerde Plasterk een ongebalanceerde stempel op het geheel en de uitvoering drukten (de PvdA heeft als middenpartij altijd wel conservatievere politici gekend, of van de hogere stand - dat is op zichzelf een prima zaak binnen een partij van destijds 150000+ leden). Het resultaat van dit haastwerk (er kwam met het aftreden van Cohen c.s. ook nog even een leiderschapswissel tussendoor) was desastreus en een enorme versplintering. Er is nu geen echt stabiele factor en voor de kiezer geloofwaardige bestuurderspartij op links meer.
Overzichtsplaatje van Simon Otjes (wat mij betreft zou je hier ook Volt aan toe kunnen voegen):
De linkse/progressieve kiezer is nu versplinterd over veel meer partijen dan het centrum-rechtse en zelfs radicaal-rechtse blok. Het is heel erg Nederlands en Protestants om de nadruk op de vierkante meter te leggen en jezelf continu af te splitsen, maar vanuit de lucht bezien zie je toch wel vrij duidelijke blokken.
https://stukroodvlees.nl/hoe-stemt-de-nieuwe-tweede-kamer/
(dit is puur hoe partijen ten opzichte van elkaar verhouden, de dichtbij nul-waarde betekent uitdrukkelijk NIET het zijn van een middenpartij)
In weerwil van de marketing en het vrije jongens en ondernemers imago, staat Volt per saldo véél dichter bij de SP dan bij de VVD (Europees zitten ze in dezelfde fractie als GroenLinks!). DENK is zonder enige twijfel een foute bedoening, maar stemt toch echt veel LHBT vriendelijker dan de PVV. Ik zeg niet dat dit hele kwadrant maar één partij moet worden, maar wel dat consolidatie geen kwaad kan.
Tot slot, de vermeende stabiliteit van de VVD/Rutte trekt wel degelijk een boel kiezers aan, te midden van alle andere kiftende dwergen. Een stabiel, bestuurlijk anker in een woelige oceaan. Die situatie bestaat bij de gratie van het zijn van een relatief grote partij (maar lang niet zo groot als de bestuurscompetente PvdA en CDA in hun gloriedagen), niet doordat ze zijn opgedeeld in drie kleintjes.
Rutte speelt een doorslaggevende rol. Voor mensen die op de VVD stemmen, is hij een belangrijker factor dan de standpunten van de partij. Bij alle andere partijen is dat precies omgekeerd: de inhoud is belangrijker dan de lijsttrekker.
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/vvd-wint-de-ideeenstrijd-blijkt-uit-groot-kiezersonderzoek-liberalen-ruim-twee-keer-zo-groot-als-cda-en-pvv~bb22c919/
Je ziet dan ook dat VVD-kiezers zichzelf linkser plaatsen dan dat zijzelf de partij plaatsen, of (nóg rechtser) de internationale experts de partij plaatsen. Wanneer hen gevraagd wordt naar specifieke opvattingen, zoals bijvoorbeeld Kieskompas doet, dan zien we hetzelfde beeld, sterker dan bij de overige middelgrote partijen. "De soep wordt niet zo heet gegeten", zegt men dan.
https://www.trouw.nl/nieuws/de-vvd-kiezer-is-niet-zo-rechts-als-zijn-partij~bf3fc0c3/
Ergo, de pitch van stabiliteit heeft omvang als noodzakelijke voorwaarde, wat dan weer zelf de omvang in stand houdt. Het verbaast me dan ook niets dat een hypothetische PvdA/GL partij samen groter kan zijn dan het som der delen. Vooral wanneer GL verantwoordelijk bestuur in Amsterdam/Utrecht/Groningen/Nijmegen enz. kan laten zien.
(N.B. let op Omtzigt)