De overheid houdt belangrijke documenten geheim of is traag met ze te verstrekken aan de buitenwereld. Daarmee overtreedt ze op grote schaal haar eigen wetten en regels. Zelfs uitspraken en boetes van rechters worden soms door ministeries aan hun laars gelapt. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Bij ruim twee derde van de zogenoemde Wob-verzoeken is de overheid te laat.
De overheid is verplicht binnen 8 weken of in sommige gevallen 14 weken een beslissing te nemen op zo'n Wob-verzoek. Maar in 2020 was de Rijksoverheid in 564 van de in totaal 829 gevallen te laat tot zelfs veel te laat, ofwel bij 68 procent van de Wob-verzoeken. Daarmee overtreedt ze haar eigen regels.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid spant de kroon en beantwoordt 87 procent van alle Wob-verzoeken te laat. Bij Infrastructuur en Waterstaat is dat 81 procent, bij Binnenlandse Zaken is 78 procent te laat.
(..)
Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans noemt deze uitkomst treurig. "Wij hebben de langste behandeltermijn in Europa. De behandeltermijn voor Wob-verzoeken is in de meeste Europese landen ongeveer twintig dagen. Soms mogen ze er een dag of vijf langer over doen. Bij ons is dat twee maanden. En zelfs dan halen we het nog niet."
In ruim honderd gevallen is de overschrijdingstermijn meer dan een half jaar, oplopend naar soms meerdere jaren. De beantwoording van één Wob-verzoek heeft maar liefst negen jaar geduurd.
(..)
De Rijksoverheid is niet alleen te laat – als ze dan uiteindelijk de gevraagde documenten verstrekt, gebeurt dat in 58 procent van de gevallen onjuist en onvolledig. Dat blijkt uit cijfers die RTL Nieuws heeft opgevraagd bij de Raad voor de Rechtspraak.
De afgelopen vijf jaar heeft de rechter de overheid 694 keer een tik op de vingers gegeven, omdat er te veel informatie geheim werd gehouden. Het gaat dan om hele tekstpassages die onterecht onleesbaar zijn gemaakt of om documenten die in het geheel niet zijn verstrekt.
Een recent voorbeeld daarvan is een uitspraak van de rechter over een informatieverzoek over het ongeluk met de Stint, waarbij in 2018 vier kleine kinderen omkwamen. RTL Nieuws wilde van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat weten hoe de goedkeuring en toelating van het voertuig waren verlopen. Veel informatie werd niet verstrekt. Vervolgens was het oordeel van de rechtbank duidelijk: "Een groot deel van de documenten [is] op een onjuiste manier geweigerd en op een onjuiste manier gelakt. Het besluit is onzorgvuldig genomen en onvoldoende gemotiveerd."