Waarom twitter ik zo veel over #boerenopstand en #trekkertuig - omdat ik er wakker van lig. Omdat ik me zorgen maak over mijn boerenfamilie, die ik graag een zinnige en gezonde toekomst gun, zonder teveel zorgen en met de achting die ze verdienen. In een gezond Nederland. Draad.
Ik ben boerenzoon en ik ben vegetariër. Ik kom uit Friesland en woon in Amsterdam. Ik werkte op de boerderij in mijn jeugd en ken de dossiers tamelijk goed. Wat stikstof betreft: dit weten we al 20 jaar, en eigenlijk al 50, en het is brutaal genegeerd.
Met name door de politiek - we hebben nota bene een heel ministerie voor deze sector - maar ook door de miljardenindustrie die de agrarische sector in Nederland is. De lobbyisten grossieren in smoke and mirrors, spiegels en kralen. Terwijl de kern van begin af aan helder was.
Er zijn teveel dieren in deze kleine delta; we importeren ons suf aan voer voor hen en exporteren ons kapot aan agrarische producten, en we blijven hier zitten met de shit. Vrij letterlijk eigenlijk. Toen ik jong was en op de boerderij werkte, wisten we dit al.
Het was de periode waarin er net werd gestopt met het uitstrooien van bakken met kunstmest (geproduceerd met Gronings aardgas), zoveel dat er op de velden monocultureel blauw gras had gestaan. Gier moest geïnjecteerd, in plaats van door de lucht gespoten.
Er kwamen schotten op de kunstmeststrooiers, waardoor je de sloten kon ontzien. Het resultaat was er in een paar jaar: de sloten werden schoner, er kwam weer klaver voor op het land en de stank werd stukken minder.
Maar toen begon het pas. Om ons heen stopte de ene na de andere boer, wat de overblijvers de mogelijkheid gaf tot expansie. De oogwaterend hoge rentes uit de jaren '80 waren voorbij, grond werd een investering die banken graag financieren en verdere mechanisatie verving arbeid.
Op de landbouwshows en op proefboerderijen werden melkrobots getoond die ook dieren konden melken die geen vierkante uiers hadden, en die betaalbaar werden. Dit scheelde de melkveehouder veel tijd, die hij kon steken in het verder uitbreiden van zijn/ haar bedrijf.
Loonwerkers namen klussen als inkuilen over, met nieuwe, gigantische machines, met motorvermogens die ik als jochie nooit voor mogelijk had gehouden. Kunstmest werd er steeds efficiënter gestrooid, met GPS-gestuurde trekkers.
De melkprijs daalde ondertussen. Elke cent winst door efficiëntie in de melkveehouderij, werd meteen geïncasseerd door de zuivelindustrie. Klap op de vuurpijl was de afschaffing van Het Quotum - een boek op zichzelf waard. Weer melkprijsdaling, op te lossen met schaalvergroting.
Het hele systeem deed hier aan mee, van HBO-landbouwopleidingen en ministerie, tot vakorganisaties en zuivelindustrie. Tegen deze tijd was ik er uit gestapt, en bekeek het langzaam maar zeker ook met de ogen van de buitenstaander.
In mijn familie ging intussen de volgende generatie aan de slag. Ik stond dan weliswaar niet meer tussen de koeien en de trekkers, het was dichtbij genoeg om een beetje te weten wat er gebeurt. En dat is het rare...
In oktober 2019 gebeurde er eigenlijk voor het eerst iets, met de eerste boerenprotesten, toen op het Malieveld in Den Haag. Ook al werd er al jaaaaaaaren over mestoverschotten en PAS geschreven. Het RIVM zei het bijv in 2004 nog eens: er moeten minder boeren komen in Nederland.
Verbazingwekkende stilte, jarenlang. Rapport na rapport werd gepresenteerd, met steeds dezelfde conclusie: dit kan zo niet, we hebben geen taak de halve wereld te voeden, we hebben geen natuur die zoveel stikstof aan kan, we hebben een enorm probleem. Stilte.
Oh ja, sommige boeren gingen extensiever werken. Biologisch zelfs. Maar een 'omslag' is er nooit gekomen, en in mijn ogen heeft dat er toe geleid dat een deel van de boeren, of het #trekkertuig in ieder geval, er heilig in gelooft dat ze legitiem bezig zijn.
Terwijl de wissel die op de natuur en de leefomgeving in Nederland wordt getrokken, en feitelijk op die van de wereld, immens is, en ook bekend. Ik vind het onbegrijpelijk dat je dat niet ziet, als boer, als iemand die er midden in staat. Bekijk nou je eigen bedrijf eens.
Vergelijk dat met hoe het zestig jaar geleden was. Denk hier eens over na. Hoe dan? Hoe zie je dit voor je? Wat voor perspectief heeft dat? Wanneer had je dan verwacht dat je aan de rand van de afgrond zou staan? Heb je het dan werkelijk nooit gezien..?
De Nederlandse melkveehouder werkt zichzelf, en ons land, kapot, voor de zuivelindustrie en de export. Ze produceren bulkproducten en derhalve zal de marge ALTIJD nihil blijven. En als lemmingen lopen ze achter de lobby aan, die nota bene kinderen naar voren schuift.
(Wat ook schandalig is: wat laad je op de schouders van een negenjarige, hoe indoctrineer je iemand met misschien heel andere kwaliteiten of ambities met een soort onnozele boerenstoerheid, en zadel je 'm (m/v) op met een onmogelijke opvolgersopdracht... denk daar eens over na.)
Onderwijl beschadigen ze het imago van de boeren, en dat raakt me. Het is me een raadsel waarom de ellendelingen uit die groep (@FarmersDefence) zo hun gang hebben kunnen gaan. Het is echt schandalig. Het wiki-lemma 'tunnelvisie' heeft een nieuw hoofdstuk gekregen.
Tot slot de herinnering aan dat de inkrimping van deze zwaar gesubsidieerde sector gesponsord wordt met 32 miljard euro belastinggeld. Kan je leuke dingen mee doen, zoals het herstellen van dat land waar je zo van houdt, terug naar hoe het er uit zag voordat het blauw werd.
• • •
