Als ik aan charismatische politici uit het verleden denk komt als eerste Hans van Mierlo in mij op. Zeker vanaf begin jaren negentig sprak de combinatie van zijn doorleefde hoofd en welbespraaktheid heel veel mensen aan. Dat verwaterde weliswaar een beetje tijdens zijn ministerschap. Jan Terlouw was een ander boegbeeld dat veel mensen aansprak, net als Hans Wijers wat later. Rob Jetten is zijn loopbaan hier in Nijmegen begonnen en als men mij toen had verteld dat het de leider van een landelijke politieke partij zou worden, was ik wel verbaasd geweest. Zie nog steeds weinig meer dan een tussenpaus in hem. Het charisma van een plank.
Wat dat betreft kun je natuurlijk ook niet om iemand als Pim Fortuyn heen, al duurde zijn politieke loopbaan maar kort. Ik heb soms de indruk dat Baudet zich een beetje aan Fortuyn spiegelt, maar ik ben weinig onder de indruk van zijn optredens in debatten. Vaak grote woorden, maar weinig wol. Binnen die partij ben ik op het vlak van uitstraling, charisma meer onder de indruk van Theo Hiddema.
Binnen de VVD kun je inderdaad naar Hans Wiegel kijken, weet niet of hij al genoemd is. Het is toch opvallend dat licht brallerige types (Fortuyn, Wiegel, Baudet) er toch in slagen om hele volksstammen aan te spreken in Nederland. In Dijkhoff zie ik het persoonlijk niet bij de VVD, Mark Rutte had zeker in de eerste jaren als premier wel een zekere frisheid wat na de wat saaie Balkenende-jaren wel een contrast was. Maar de sleet zit er bij Rutte inmiddels behoorlijk op. Ik heb Hans Dijkstal redelijk goed leren kennen en dat was een buitengewoon sympathieke man, maar charismatisch was hij denk ik niet.
Het CDA heeft natuurlijk Ruud Lubbers gehad, dat was een charmante man (iets te, zo bleek). Die partij grossierde echter vooral in wat saaie, bestuurlijke types zonder veel uitstraling. Ook bij Van Agt kwam de waardering pas op hoge leeftijd, al deed hij met zijn connectie met wielrennen wel erg zijn best eind jaren zeventig, begin jaren tachtig. Pieter Kooijmans schiet verder me te binnen als uitzondering en Gerd Leers had als burgemeester wel wat. Buma heeft nog altijd de uitstraling van een hark die te lang in het weiland heeft gestaan en in de huidige ministersploeg zie ik ook weinig spannends.
Groen Links heeft altijd een beetje drammerige leiders gehad. Van Ria Beckers tot nu. Past ook een beetje bij die partij, maar het zorgt er wel voor dat het moeilijk is om ook sympathiek en charismatisch over te komen. Jesse Klaver was wat dat betreft wel een interessante keuze als opvolger van Van Ojik Er wordt in ieder geval hard gewerkt om hem goed over te laten komen en ik heb ook wel de indruk dat hij bij veel kiezers als charismatisch overkomt, zoals hij veel andere kiezers zal afstoten.
Met PvdA-kopstukken als Van der Laan, Cohen en dergelijke had ik weinig. Den Uyl was natuurlijk een enorme drammer en het charismatische in Wim Kok heb ik ook nooit gezien. Was vooral een premier die goed bij Nederland paste. Asscher en Samsom hadden het eigenlijk ook niet. Van de PvdA-politici van de laatste jaren had vooral Wouter Bos veel potentie, maar hij had de pech dat mensen als Maxime Verhagen en Jack de Vries als politici gewoon handiger waren. De potentie, hij stond met de PvdA volgens mij virtueel ooit op zestig zetels, is er daarom nooit echt uitgekomen. Lodewijk Asscher is het op dit moment in ieder geval niet.
Wellicht is het in het moderne tijdperk met commerciële zenders, social media en scherpe verhoudingen in de maatschappij (nog niets vergeleken met de jaren zeventig) wel heel lastig om charismatisch te blijven en gezag uit te stralen. Dat soort problemen had iemand als Willem Drees natuurlijk niet.