Sloggi Dat onderscheid wordt dan weer wél gemaakt: Nederland is geen narcostaat zoals die landen dat zijn, waarbij de staat actief de drugseconomie in stand houdt en ondersteunt. Maar de structuren zijn wel dusdanig dat drugscriminaliteit (onbedoeld) in stand wordt gehouden en gefaciliteerd. In dat verband worden het belastingklimaat, de strafmaat e.d. genoemd.
Is dat geen valide punt?
Om even direct het artikel te quoten:
‘De facto is Nederland een narcostaat. Dat is anders dan een ‘de jure’ narcostaat, want dan is er een sturende hand van de overheid in het voorzien van de drugsproductie. Dat is niet zo, in tegenstelling tot Suriname vroeger en Mexico. Maar we zijn wel een exportland van drugs met hoge xtc-productie en veel doorvoer van cocaïne. We onderscheppen wel wat, maar dat neemt niet weg dat criminelen in Nederland jaarlijks 40 miljard kunnen verdienen, waarvan 18,9 in xtc. Die winsten hebben invloed op de legale economie.’
Semantisch puntje: de jure/de facto is een beetje een gekke term om hierop te plakken, voor zover ik weet is er nooit een land geweest waar de financiering van de staat door drugsproductie in wetten werd vastgelegd (dat is wat de jure betekent). Narcostaten zijn dat altijd alleen maar de facto.
Maar inhoudelijk: Nederland is door een samenspel van factoren een belangrijke productie- en doorvoerhaven van drugs. Dat is niet te ontkennen. Alleen ik vind het veel te ver gaan om op basis daarvan te zeggen dat Nederland een narcostaat zou zijn. De sturende invloed van de drugscriminaliteit op het bestuur is daar namelijk hét kenmerkende onderdeel van. Als je de invloed van de onderwereld op de bovenwereld niet meetelt dan blijft er van je term niets over. Er zijn wat dat betreft natuurlijk wel zorgelijke ontwikkelingen zoals de afpersing van lokale politici in Brabant waar regelmatig over wordt geschreven.
Tevens moet je de positie van Nederland als doorvoerhaven van cocaïne ook niet overschatten. Er komt veel drugs de haven van Rotterdam binnen, maar nog veel meer bereikt Europa via andere havens (Bremen, Antwerpen, Londen, de Noord-Afrikaanse route via Spanje en Zuid-Frankrijk). Dat is een beetje onoverkomelijk als er zó veel vraag is naar een product dat zeer lucratief is. Je ziet de routes ook verplaatsen als ze bijvoorbeeld in Antwerpen de teugels aantrekken.
Verder snap ik niet zo goed hoe het belastingklimaat in Nederland drugshandel in Nederland zou bevorderen; het is niet alsof de drugsindustrie de boel netjes opgeeft en voor zover het om brievenbusfirma's gaat maakt het natuurlijk niet uit waar het geld verdiend wordt. Wat Boonstra schrijft over de strafmaten is sowieso verouderd, maar ook niet waar: die data over 2015 die hij noemt staat geen bron bij, maar het CBS rapporteert over 2015 alleen al 14.000 drugszaken en ik weet uit ervaring dat er elke week tientallen mensen tot celstraffen veroordeeld worden voor dat soort feiten.
Daarbij: als Nederland nú een narcostaat is, zou grootschalige legalisering dat dan verbeteren vanuit het perspectief van Boonstra? Het probleem is toch schijnbaar het doorvoeren en de productie?