Onderbouwen waarom ik een flinke afkeer van bullshit heb… Dat wordt wat. Als ik het algemeen houd, dan is het te vaag; specificeer ik, dan word het een eindeloos betoog. Poging tot een combinatie van die twee dan maar. En ik beperk me maar tot religie, want als ik ook complottheorieën, kwakzalverij, praten met doden en zo erbij ga betrekken…
Net als met andere categorieën kun je ook over de categorie ‘religie’ maar weinig algemeen geldende uitspraken doen. Toch zou het nogal vreemd zijn om daarom iedere religieus gemotiveerde daad of overtuiging vrij te stellen van kritiek. Andersom zijn ook uitzonderingen niet meer dan dat: uitzonderingen. Als je de homohaat (of welk eufemisme je er ook voor wil gebruiken) in de islam bekritiseert, dan doet het er weinig toe of er ergens een of andere afsplitsing bestaat waarbinnen homoseksualiteit net zo geaccepteerd wordt als heteroseksualiteit.
Ik vind dat je mensen serieus moet nemen in hun motivaties. Dus als Henk ’s ochtends wakker wordt en besluit om voor Allah een aanslag te plegen, dan is die aanslag religieus gemotiveerd. En andersom: als de orthodox islamitische Mohammed in een uit de hand gelopen ruzie zijn buurman vermoordt, dan heeft zijn religie daar op het eerste gezicht niets mee te maken.
Een paar jaar geleden had ik een oriënterende discussie met een vriendin van me die ex-moslim is. Zelf heb ik een protestantse achtergrond. De vraag was wat kwalijker is: je kinderen aanpraten dat ze inherent slecht zijn en dat ze verlossing nodig hebben, of je kinderen aanpraten dat ze óf ultiem en eindeloos beloond worden, óf ultiem en eindeloos gemarteld?
Uiteindelijk won het christendom het nipt. Je kunt iemand constant bedreigen met de meest verschrikkelijke straffen, maar daar is aan te ontsnappen. Aan het inherent slecht zijn niet. Je zult daar je leven lang door al je verlangens en begeertes aan herinnerd worden.
Dat is mijn eerste bezwaar tegen religie: het is écht indoctrinatie. Mensen worden tot in het diepst van hun wezen gevormd door die overtuigingen. Waren die overtuigingen constructief en positief, dan lijkt daar weinig mis mee. Maar religieuze overtuigingen zijn dat niet. Dat is niet gek, want zo zijn ze niet bedoeld. Ze zijn bedoeld om voort te leven en dat is wat ze doen.
Mijn tweede bezwaar betreft de fysieke schade die mensen erdoor oplopen. Besnijdenis is daarvan het bekendste voorbeeld. Over vrouwenbesnijdenis hoef ik het neem ik aan niet te hebben, maar vreemd genoeg is het besnijden van jongetjes nog steeds geen groot punt. Dit terwijl de medische wetenschap al jaren aangeeft hoe ingrijpend en zelfs gevaarlijk die ingreep is. Daar komt nog eens bij dat het natuurlijk sowieso al vreemd is om in gezonde kinderen te gaan snijden. Als iemand volwassen is en dan graag besneden wil worden, dan gaat hij/zij zijn/haar gang maar. Ik vermoed dat de animo dan aanmerkelijk minder groot is.
Als derde noem ik de intolerantie ervan. Eerst de betekenis ervan, want die term is een van de woorden die het vaakst verkeerd begrepen worden. Tolerantie betekent dat je ergens tegen bent, maar het toch maar toestaat. Ben je er niet tegen, dan kan er dus per definitie geen sprake zijn van tolerantie.
Binnen religieuze gemeenschappen is er een ernstig gebrek aan tolerantie. Sterker nog: religies zijn een gevaar voor de mensenrechten. Er bestaan geen religieuze landen waar minderheden het vrijwel net zo goed hebben als in seculiere landen. In alle religieuze landen is het slechter gesteld met de mensenrechten.
Mij wordt verweten dat ik intolerant zou zijn tegen religieuzen. Dat ben ik zeker niet. Ik vind hun overtuigingen achterlijk, maar ik absoluut geen voorstander van het verbieden ervan. Je gelooft maar raak, maar je doet dat minstens binnen de kaders van de wet. Ik ben er tegen, maar zou het zeker niet verbieden.
Een laatste bezwaar is de vertraging die religie veroorzaakt op eigenlijk alle vlakken. Vaak wordt gesteld dat alle grote wetenschappers uit de wereldgeschiedenis religieus waren. Zal vast kloppen, maar (vrijwel?) geen enkele wetenschappelijke doorbraak kwam voort uit religie. Integendeel: bij talloze ontwikkelingen moesten er allerlei religieuze bezwaren ontweken worden.
Maar alle zegeningen ervan dan? De moraal? Het gemeenschapsgevoel? Die zijn toch heel waardevol?
Religieuze moraal is geen moraal, maar gehoorzaamheid. Als je een boek nodig hebt als leidraad voor je moreel besef, dan heb je een uitermate gebrekkig moreel besef. Daar komt nog eens bij dat het grootste deel van de religieuze moraal nogal verwerpelijk is, achterlijk of simpelweg ongenuanceerd. “Gij zult niet doden.” Goh, slim plan. Ik zal het niet doen. O, maar stel nou dat het noodzakelijk is?
En dat gemeenschapsgevoel? Waar een heel duidelijke wij is, is die ‘wij’ niet alleen erg overheersend (denk alleen al aan de schaamteculturen, of de jehova’s getuigen), maar er is ook een duidelijke ‘zij’. Drie keer raden waar je absoluut niet bij wil horen zodra je bij de ‘wij’ hoort.
Maar goed, terug naar de centrale vraag: moet D66 islamkritischer worden? Nou, ja en nee. Het zou goed zijn als D66 (maar het liefst alle partijen) uitermate kritisch zouden zijn ten opzichte van alle illusies en andere onwaarheden. En ja, de islam valt daaronder, maar het lijkt me discriminerend om het zo specifiek te stellen.
Op het gebied van religie zou dat wat mij betreft bijvoorbeeld betekenen dat we religieuze overtuigingen geen plaats meer bieden in het onderwijs. Dat betekent niet dat kinderen en jongeren er niets over leren, maar wel dat religieuze ideeën niet als waarheid gebracht worden. Daar is een school niet voor.
De vrijheid van religie kan afgeschaft worden. Niet omdat mensen die vrijheid niet mogen hebben of zo, natuurlijk. Maar voor iedereen horen dezelfde vrijheden te gelden. Extra rechten omdat er bij jouw overtuigingen een bovennatuurlijk opperwezen centraal staat, is eigenlijk heel raar. We hebben al de vrijheden van meningsuiting, vereniging en vergadering. Daar redt de rest het ook mee.
Godverdomme, wat een lap tekst. Ik nok ermee, want dit hou ik dagen vol. Duizend woorden lijken me meer dan genoeg voor een simpele forumpost.