Versnippering in de Tweede Kamer

Linus

Aangezien we onze 18de fractie mogen verwelkomen in de Kamer, maar even een topic over de ontstane situatie.

Momenteel hebben we dus 18 fracties (waaronder drie varianten van FvD) en een hele zooi van deze fracties hebben 5 of minder zetels.

CU & FvD hebben er 5.
Volt, DENK, SGP, JA21 en de nieuwste afsplitsing van FvD hebben er 3.
En de éénpitters zijn Bij1, BBB en Den Haan.

En dan zijn er ook nog 4 partijen met 'maar' 6-9 zetels (PvdA, SP, GL & PvdD).

De vraag rijst dan wel of de Kamer zo niet enorm verzwakt. Partijen zullen keuzes moeten maken waar ze hun tijd in kunnen stoppen en dit gaat over het algemeen ten koste van moeilijke onderwerpen en minder bekende/populaire onderwerpen. Partijen hebben ook steeds minder kennis in huis doordat ze alles met hetzelfde kleine clubje moeten doen. Het helpt ook niet dat er maar weinig ervaring in de kamer zit.

Daarnaast wordt fatsoenlijk oppositie voeren ook lastig met zo'n versnipperd politiek landschap.

Vraag is natuurlijk nu wel een beetje hoe we dit kan worden verholpen zonder dat we de pluriformiteit van de Kamer gaan slopen. Persoonlijk zie ik wel wat in het toevoegen van 100 zetels met mogelijk een lage kiesdrempel om te voorkomen dat we niet meteen die 100 zetels gaan opvullen met partijen die nu geen zetel kunnen behalen.

remlof

Ik weet niet of het uitbreiden van het aantal zetels nou de oplossing hiervoor is. Dat hebben ze in meer landen gedaan en ik geloof niet dat dat nou tot veel verbetering heeft geleid.

Eur

remlof Tegelijkertijd misschien wel goed dat het aantal volksvertegenwoordigers per capita weer eens verhoogd wordt? De laatste keer dat we een uitbreiding hadden was in 1956, toen waren er nog geen 11 miljoen Nederlanders. Tegenover meer dan 17 miljoen nu.

Een verhoging met 50 lijkt me eigenlijk sowieso wel een goed idee, ongeacht de discussie over versnippering.

Molurus

Eur

Hmmm... interessante vraag: zou er een vaste verhouding moeten zijn tussen het aantal kamerleden en de omvang van de bevolking?

Met die gedachte zou het Europese parlement dus 5000 leden moeten hebben, en niet 700.
Of China zou er 16 miljoen moeten hebben ipv 3000.

Ik weet het niet...

tsjok

Eur Een verhoging met 50 lijkt me eigenlijk sowieso wel een goed idee, ongeacht de discussie over versnippering.

Eens inderdaad, los van de discussie over het aantal partijen in de kamer. Ik denk dat het het werk voor kleine partijen ook makkelijker zal maken (kijk hoe Den Haan worstelt).

tsjok

Molurus Het aantal zetels in de Nederlandse Tweede Kamer is letterlijk een afspiegeling van de omvang van de bevolking. Historisch gezien was het zelfs de bedoeling dat de Kamer automatisch mee zou groeien als de bevolking toenam. Dat is inmiddels al heel lang (meer dan een eeuw) niet meer zo, afgezien van de correctie van 100 naar 150 zetels in 1956. De vraag of je daar weer eens naar moet kijken lijkt me helemaal geen rare, met een absurdum dat het Chinese parlement dan 16 miljoen leden moet hebben help je die niet echt vind ik.

Als je dan over de landsgrenzen kijkt heeft Nederland het kleinste parlement van de EU in verhouding tot de bevolking. Maar ik vind dat persoonlijk niet eens heel relevant.

Reya

Molurus

Ik meen een keer ergens gelezen te hebben dat de ideale grootte van een volksvertegenwoordiging rond de kubuswortel van het bevolkingsaantal ligt. In het geval van Nederland zou dat uit mijn hoofd zo rond de 240 liggen.

tsjok

Wat meer on-topic: ik denk dat er drie oplossingen zijn voor het grote aantal partijen.

een kiesdrempel
afsplitsingsverbod
meer gelijkgestemde kiezers

Optie 3 kun je niet sturen of wensen. Optie 2 zou betekenen dat alle kamerleden in een ultiem keurslijf van fractiediscipline worden geperst en is in mijn ogen heel erg onwenselijk. Dan blijft dus slechts de kiesdrempel over (of meer precies een hogere kiesdrempel - we hebben al een kiesdrempel van 1/150 van alle stemmen). Dat zou dus betekenen dat een partij als PvdD of de SGP, beiden lang op 2 zetels, waarschijnlijk niet had kunnen bestaan. Ik zou dat zonde vinden voor ons politieke bestel.

Eur

tsjok Ik denk ook dat die extreem lage drempel juist hele mooie dingen teweeg kan brengen. Het maakt je politieke systeem extreem organisch en zorgt ervoor dat het goed reageert op maatschappelijke ontwikkelingen. Partijen als DENK en PvdD hebben absoluut niet mijn voorkeur maar ik denk dat ze wel iets unieks toevoegen aan het Nederlandse politieke debat, wat je verder nergens ter wereld hebt.

Ossu

tsjok Ik heb niet zo'n bezwaar tegen fractiediscipline als het gaat om politici die alleen maar via de lijst in de kamer zijn gekomen. Maar bijv. Van Haga had kennelijk bijna evenveel stemmen als Baudet, dan zou het onredelijk zijn als hij verplicht volledig naar de pijpen van Baudet moet dansen.

Organisatorisch heb je volgens mij nog het probleem dat "uit de fractie stappen" volgens mij meer een reglementair dingetje is dan iets dat uit de kieswet volgt. Dus hoe wil je dat überhaupt juridisch blokkeren? Dan moet je iemand gedwongen uit de Kamer kunnen gooien, maar wie mag dat besluit dan nemen?

freako

Reya

https://en.wikipedia.org/wiki/Cube_root_rule

Friek

Reya
Een kubuswortel spreekt daarbij ook nog eens tot de verbeelding.

Reya

Eur

Ja, en ik denk dat er weinig parlementen in de wereld zijn waar de vertegenwoordigende rol zo sterk naar voren komt als in Nederland. Tal van minderheden (op demografisch, religieus of beleidsvlak) zijn vertegenwoordigd, en als ze dat niet zijn is het niet zo moeilijk om die vertegenwoordiging af te dwingen via het stembiljet. Daar staat tegenover dat het ook het rol van het parlement is om de regering te controleren op de beleidsvoering. Die rol staat erg onder druk, en daar is men zich wel van bewust in de Kamer, maar erg veel substantiële actie wordt niet ondernomen op dat vlak en de fragmentatie plus de bijbehorende profileringsdrang helpen daar ook niet echt bij.

tsjok

Ossu Organisatorisch heb je volgens mij nog het probleem dat "uit de fractie stappen" volgens mij meer een reglementair dingetje is dan iets dat uit de kieswet volgt. Dus hoe wil je dat überhaupt juridisch blokkeren? Dan moet je iemand gedwongen uit de Kamer kunnen gooien, maar wie mag dat besluit dan nemen?

Ja, dat kan momenteel eigenlijk niet. Je moet dan een (grondwets-)wijziging invoeren dat leden niet in weerwil van hun partij mogen stemmen, of zo. En dat de zetels toekomen aan de partij als een lid het daar niet mee eens is.

Maar dan kun je de hele Tweede Kamer wel opdoeken en alleen de fractievoorzitters nog laten debatteren, die vervolgens één gewogen stem afhankelijk van de verkiezingsuitslag uitbrengen. Heb je de andere 132 kamerleden niet meer nodig.

Ossu

tsjok Ik vond en vind nog steeds dat het hyper-pluriforme partijlandschap echt een waarde is voor de Nederlandse democratie.

Misschien kunnen ze het ook oppakken als extra aansporing om af te stappen van de superdikke regeerakkoorden, en in plaats daarvan in de Kamer per onderwerp te kijken waar een meerderheid voor is.

Molurus

freako

I like it. Dus dan zouden we in Nederland naar 250 zetels moeten, zoiets.

remlof

freako Apart dat alle Europese "grootmachten", het VK, Frankrijk, Duitsland en Italië enorm boven die kubuswortel zitten en de VS er enorm onder.

freako

Molurus Ja, zoiets. Wordt wel een klusje, vereist een Grondwetswijziging.

janneke141

remlof Niet de vierkantswortel, maar de kubus (of derdemachts) wortel. Maar verder klopt je bewering inderdaad wel.

VS is trouwens een verhaal apart, omdat daar sowieso al een gebrek aan evenredige vertegenwoordiging in zit vanwege de verdeling via de staten.

janneke141

Maar als reactie op de OP: volgens mij zijn er twee opties, namelijk een wijziging doorvoeren in ons kiesstelsel (wat ik persoonlijk jammer zou vinden, zie de hierboven reeds beschreven voorbeelden) of hopen dat het zichzelf corrigeert.

Dat laatste kan volgens mij op twee manieren, namelijk enerzijds dat kiezers in de gaten hebben dat grotere partijen meer voor ze kunnen betekenen en de splinters dus minder stemmen gaan ophalen, en ten tweede dat het voor een Kamerlid toch wel erg zwaar is om alles met één, twee of drie mensen moeten doen en dat de trend van al die kleine partijtjes ook wel doet keren.