Sinds enkele jaren houdt Vrij Nederland een Politieke Integriteitsindex bij. Meer dan ooit liggen politici onder het vergrootglas. Corruptieschandalen en andere affaires zijn niet nieuw maar lijken het nieuws meer te beheersen en zorgen vaak sneller voor de val van de betreffende functionaris.
De twijfelachtige eer van de winnaar gaat sinds het begin van deze index naar de VVD. Ook dit jaar hebben ze niet alleen de meeste maar ook de ernstigste incidenten op hun naam staan. De meest in het oog springend waren de val van Halbe Zijlstra door zijn leugens en het opstappen van Han ten Broeke om zijn seksuele escapades. En ook Wybren ten Haga blijft kopzorgen opleveren. Menig VVD-hater zal er gretig op willen wijzen dat dit ingebakken moet zijn in het gedachtengoed van de partij. Waarschijnlijk heeft het meer te maken met het feit dat een partij die de macht heeft een aantrekkingskracht heeft op mensen met een opportunistisch karakter, die de VVD als de snelste weg zien om er persoonlijk beter van te worden. In het verleden zag je dit soort zaken veel vaker bij de PvdA en het CDA. Maar een voordeel van hun eroderende macht is dat ze minder dubieuze types aantrekken.
Andere spraakmakende zaken waren bijvoorbeeld bij D66, waar politiek leider Alexander Pechtold vriendelijk maar dringend verzocht werd om plaats te maken na diverse privé-kwesties die in de media bleven dooretteren. Ook Jan Hoekema en zijn PvdA-liefje Marleen Barth kwamen onder vuur te liggen nadat ze in hun villa niet meer helemaal voor ogen hadden in hoeverre je aanspraak mag maken op gemeenschapsgeld. De PVV is ook altijd een flinke bron voor diverse schandalen. Zes haalden er de integriteitsmonitor. Deze hebben deels te maken met kandidaten die zelfs voor PVV-begrippen te racistisch waren. Al valt de score vooralsnog mee gezien de reputatie van de partij. Een van de genantste affaires is wel de Amstelveense PvdA-wethouder Jeroen Brandes die seksuele chats had met een minderjarig meisje.
Het is goed dat affaires als deze in kaart worden gebracht zodat partijen ook onder druk staan er wat aan te doen. Toch heeft het ook een keerzijde. De wijze waarop VN de lijst presenteert doet suggereren dat onze politiek een corrupt boevennest is. Terwijl dat wanneer je het in perspectief bekijkt ook wel meevalt. Bovendien kunnen partijen er vaak weinig aan doen dat er af en toe een schurkachtig figuur in hun gelederen opduikt. Interessanter is het om te kijken wat er aan gedaan wordt. Een partij die zijn rotte appels de hand boven het hoofd houdt is een heel ander geval dan een partij die deze na hun daden op straat zet. Hetzelfde geldt voor gemeenteraden of andere besluitvormende organen die een keuze maken tussen aanpakken of de andere kant uitkijken.
Maar laten we iedere partij voor het komende jaar succes wensen om volgend jaar lager in de lijst te komen. Goed voor ons allemaal.